بررسی تغییرات مکانی و پهنه بندی شوری اراضی کشاورزی جنوب تهران با استفاده از کریجینگ و gis

استفاده از آب های با کیفیت نامناسب در اراضی کشاورزی جنوب تهران خطر افزایش شوری این اراضی را افزایش داده و کشت انواع محصولات باغبانی و زراعی را با مشکل مواجه ساخته است. این تحقیق به منظور بررسی وضعیت شوری در بخشی از اراضی جنوب تهران و تهیة نقشة پراکنش آن انجام شد تا ضمن تهیة نقشة شوری خاک و شناسایی نواحی شور و غیر شور بتوان برای مدیریت و انتخاب نوع محصول تصمیم گرفت. منطقة مطالعه شدۀ زمینی به وسعت 20000 هکتار از اراضی کشاورزی جنوب تهران در حد فاصل بزرگ راه های آزادگان و تهران ـ ساوه و تهران ـ قم است. برای تهیة نقشة شوری خاک، به صورت شبکة منظم 1000 در 1000 متر در 196 نقطه از عمق صفر تا 30 سانتی متر سطح خاک نمونه برداری انجام شد. هدایت الکتریکی عصارة اشباع خاک (ece) اندازه گیری و تجزیه و تحلیل داده ها و تهیة نقشة شوری خاک با استفاده از سامانة اطلاعات جغرافیایی (gis) و روش درون یابی کریجینگ انجام شد. نتایج نشان داد هدایت الکتریکی عصارة اشباع منطقة مطالعه شده بین 2/0 تا 14 دسی زیمنس بر متر متغیر است. بر اساس نقشة شوری خاک، خاک های مطالعه شده در چهار محدودة شوری 0 تا 2 و 2 تا 4 و 4 تا 8 و 8 تا 16 دسی زیمنس بر متر و سهم هر یک از آن ها به ترتیب 4/30 و 4/42 و 6/22 و 5/4 درصد از کل مساحت مطالعه شده است. همچنین بهترین مدل برازش داده شده مدل نمایی بود. دامنة تأثیر در این مطالعه 1130 متر به دست آمد. با توجه به اینکه آستانة بسیاری از محصولات صیفی و سبزی در شوری کمتر از 4 دسی زیمنس بر متر است، افزایش شوری منطقة جنوب تهران به سمت شوری بیشتر از 4 دسی زیمنس بر متر نگران کننده است. مطالعات نشان داد خاک های منطقه به علت تفاوت در عمق آب زیرزمینی و پستی و بلندی اراضی و استفاده از آب با کیفیت نامناسب چاه های کم عمق و رودخانه و فاضلاب جهت آبیاری مزارع تحت تأثیر شوری است.